Η κοινωνία μας στην σημερινή εποχή έρχεται αντιμέτωπη με μία τεχνολογική πρόοδο που αποτελεί ορόσημο και έχει επικρατήσει να αποκαλείτε ως «4^η Βιομηχανική Επανάσταση» ή Industry 4.0 διεθνώς. Έως τώρα ο κόσμος μας βίωσε τρεις Βιομηχανικές Επαναστάσεις. Η κάθε μία από αυτές αποτέλεσε την αρχή της επόμενης. Kάθε μία ξεχωριστά αλλά και όλες μαζί άλλαξαν δραστικά την ζωή μας.

H 1^η Βιομηχανική Επανάσταση χαρακτηρίστηκε από την εκβιομηχάνιση της παραγωγής μέσω της ατμοκίνησης στα τέλη του 18^ου αιώνα.

Περίπου ένα αιώνα αργότερα, ο ηλεκτρισμός σε συνδυασμό με την έλευση του χάλυβα και του πετρελαίου επέφεραν τη μαζική παραγωγή και τη 2^η  Βιομηχανική Επανάσταση. Τεράστια, για την εποχή, τεχνολογικά επιτεύγματα μέσω των οποίων η μαζική παραγωγή είναι πλέον γεγονός.

Από τα µέσα της δεκαετίας του ’70 και µετά, βρίσκεται σε εξέλιξη η 3^η  Βιοµηχανική Επανάσταση, που χαρακτηρίστηκε με την αυτοματοποίηση της παραγωγής και τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Αρχές του 21^ου αιώνα η ανθρωπότητα βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας βιομηχανικής επανάστασης (4^η Βιομηχανική Επανάσταση), που χαρακτηρίζεται από την ευφυή εκμάθηση/αυτό-εκπαίδευση των ίδιων των Μηχανών (Machine Learning), την επιστήμη των Δεδομένων (Data Science) και την Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence) που συνδυαστικά δημιουργούν προκλήσεις και ευκαιρίες.

Τι αλλαγές θα φέρει το Industry 4.0 στην ανθρωπότητα;

Υπάρχουν πολλά σενάρια που φοβίζουν αλλά και πολλά που δημιουργούν νέες προοπτικές και ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο.

Όπως σε κάθε βιομηχανική Επανάσταση που προηγήθηκε, έτσι και τώρα η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τα επίπεδα του παγκόσμιου εισοδήματος και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Συγκεκριμένα:

• Tο παγκόσμιο ΑΕΠ
• H αγορά εργασίας
• Ο κλάδος της υγείας
• Ο τομέας της παιδείας
• Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος
• Το Blockchain που αλλάζει τη σχέση και την ασφάλεια των ψηφιακών δεδομένων

θα επηρεαστούν από τις νέες τεχνολογίες που επιφέρει η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση.

Τι είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός και πως συνδέεται με το Industry 4.0;

Τα τελευταία χρόνια η φράση «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» ακούγεται και εφαρμόζεται σε οργανισμούς και ιδρύματα. Πρόκειται για την απόρροια της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Σίγουρα έχετε ακούσει να γίνεται λόγος για Digital Transformation εφόσον η εποχή μας είναι digital. Για την ακρίβεια διανύουμε μία μεταβατική περίοδο. Η μετάβαση αυτή αφορά το πέρασμα από τους παραδοσιακούς τρόπους καθημερινής λειτουργίας και επίλυσης προβλημάτων στις νέες τακτικές οι οποίες εμπεριέχουν την χρήση τεχνολογικών εργαλείων και εφαρμογών. Έτσι ο όρος ψηφιακός μετασχηματισμός περιλαμβάνει όλες τις αλλαγές που υιοθετεί ένας οργανισμός για να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα που της προσφέρουν το διαδίκτυο, τα ψηφιακά μέσα και οι νέες τεχνολογίες.

Δείκτης Ψηφιακής Οικονομία και Κοινωνίας «DESI»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει το δείκτη της Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (Digital Economy and Society Index — DESI), ως εργαλείο για την καταγραφή των ψηφιακών επιδόσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε., ο οποίος συντίθεται από σύνολο ποιοτικών και ποσοτικών διαστάσεων που απεικονίζουν την ψηφιακή εξέλιξη των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι πέντε διαστάσεις του δείκτη DESI είναι:

• Συνδεσιμότητα
• Ανθρώπινο Κεφάλαιο
• Χρήση Διαδυκτιακών Υπηρεσιών
• Ενσωμάτωση της Ψηφιακής Τεχνολογίας
• Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες

Κατάταξη του δείκτη Ψηφιακής Οικονομία και Κοινωνίας «DESI» 2020- Ελλάδα

Επί συνόλου 28 κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται 27η στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020. Συνολικά, η χώρα σημείωσε τη μεγαλύτερη πρόοδο σε σχέση με το προηγούμενο έτος στην ενότητα «Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες», αλλά η βαθμολογία της εξακολουθεί να υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της ΕΕ.

Στόχος είναι να αποκτήσει η Ελλάδα «εξ ορισμού ψηφιακό χαρακτήρα» («digital by default») έως το 2023.

Βασικές τεχνολογίες ψηφιακού μετασχηματισμού

Σύμφωνα με τον δείκτη DESI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι βασικές τεχνολογίες ψηφιακού μετασχηματισμού είναι:

• Μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media)
• Υπηρεσίες κινητής τεχνολογίας
• Τεχνολογίες cloud
• Ανάλυση δεδομένων
• Διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things)
• Ρομποτική και αυτοματοποίηση
• Tρισδιάστατη εκτύπωση (3D printing)
• Tεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI)
• Κυβερνοασφάλεια (cybersecurity)

Ψηφιακός μετασχηματισμός στον τομέα της Εκπαίδευσης

Όπως σε οποιαδήποτε σύγχρονη επιχείρηση έτσι και σε ένα Εκπαιδευτικό Οργανισμό οι εργασίες και οι προσφερόμενες υπηρεσίες πρέπει να υποστηρίξουν το μετασχηματισμό που επιφέρει το Industry 4.0

Η ανάπτυξη ψηφιακής κουλτούρας, η ένταξη νέων μαθησιακών αντικειμένων, η διαδραστική μάθηση και η εξατομικευμένη εκπαίδευση είναι οι σύγχρονες τάσεις που η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να λάβει υπόψη της.

Παράλληλα, όμως, πρέπει αυτός ο μετασχηματισμός να γίνει με την ισότιμη συμμετοχή όλων στην εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε η Παιδεία να αποτελέσει πραγματικό καταλύτη κοινωνικής κινητικότητας.

Εκτός από την εκπαιδευτική διάσταση, μείζον είναι και το θέμα του ψηφιακού μετασχηματισμού της διοίκησης της εκπαίδευσης και της αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον πολίτη, από και προς τους εκπαιδευτικούς φορείς.

Ζητούμενο είναι η αναδιοργάνωση, η απλοποίηση και εν συνεχεία η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών.

Eπιδιώκεται:

1. η ουσιαστική εξυπηρέτηση του πολίτη
2. η πρόσβαση με ίσες ευκαιρίες για όλους και η διαφάνεια
3. η εξοικονόμηση πόρων και η ορθή αξιοποίηση του δημοσίου χρήματος.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της ψηφιακής στρατηγικής στην Εκπαίδευση;

• Μητρώα, Διαλειτουργικότητα και Ανοικτά Δεδομένα
• Ψηφιακή Κουλτούρα Μάθησης
• Διασύνδεση με την αγορά εργασίας
• Διεθνοποίηση & εξωστρέφεια
• Οργάνωση και Διοίκηση
• Υπηρεσίες προς τον πολίτη

Σύμφωνα με τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 παρατίθενται κάποια έργα από τα 36 τα οποία είτε βρίσκονται σε εξέλιξη είτε θα υλοποιηθούν μέχρι το 2025.

 Έργα ψηφιακού μετασχηματισμού στην Εκπαίδευση

• Ψηφιακές Υπηρεσίες MySchool
• Ψηφιακές Υπηρεσίες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου – ΠΣΔ
• Πλατφόρμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών
• Εγγραφή στο Νηπιαγωγείο
• Ηλεκτρονικές Εγγραφές Φοιτητών

 Μελλοντικά έργα ψηφιακού μετασχηματισμού στην Εκπαίδευση

 Ψηφιακές Υπηρεσίες για κηδεμόνες μαθητών (eParents)

• Σύστημα Επιχειρησιακής Ευφυΐας (Business Intelligence) για την Α/Θμια & Β/Θμια Εκπαίδευση
• Εργαστήρια διδασκαλίας Επαυξημένης Πραγματικότητας (Augmented Reality Labs)

Κορυφαίες Τάσεις Ψηφιακού μετασχηματισμού στην Εκπαιδευτική διαδικασία

Εκπαιδευτικοί από όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα συνειδητοποιούν τα οφέλη της τεχνολογίας στην τάξη. Συνήθως, η εκπαίδευση είναι μια από τις τελευταίες βιομηχανίες που πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες αλλαγές, διατηρώντας τις αρχαίες μεθόδους και πρακτικές. Αλλά μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού και της αύξησης της εκπαιδευτικής τεχνολογίας, οι εκπαιδευτικοί έχουν αρχίσει να κάνουν δραστικές αλλαγές στις οδηγίες τους, τις αξιολογήσεις τους, ακόμη και τη φυσική σύνθεση των τάξεων τους, και με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό από το αναμενόμενο. Αυτές οι τρέχουσες τάσεις αποτελούν πρωτοσέλιδα στην εκπαίδευση λόγω των τρόπων με τους οποίους επηρεάζουν τη μάθηση των μαθητών:

• Επαυξημένη Πραγματικότητα / Εικονική Πραγματικότητα / Μικτή Πραγματικότητα (Augmented Reality / Virtual Reality / Mixed Reality)
• Χρήση συσκευών στην τάξη
• Επανασχεδιασμένοι Μαθησιακοί Χώροι
• Τεχνητή νοημοσύνη
• Εξατομικευμένη μάθηση
• Ενσωμάτωση μηχανισμών παιχνιδιού

Ακολουθεί ένα σύντομο βίντεο που δείχνει την τάξη του μέλλοντος.

Συμπέρασμα

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί βασική προτεραιότητα της διοίκησης ενός οργανισμού ώστε να μπορέσει να εξελιχθεί στην εποχή της Τεχνολογίας. Οι ψηφιακές τεχνολογίες αλλάζουν ριζικά το σύνολο των κλάδων. Η εφαρμογή και η υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών καθώς και η αξιοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων δεν αποτελούν πλέον προαιρετική δράση για τους οργανισμους αλλά βασικό παράγοντα επιβίωσης.